سه بررسی جدید کاکرین گزارش میدهند که داروهای GLP-1 میتوانند منجر به کاهش وزن قابل توجهی شوند، اما مشارکت قوی شرکتهای دارویی در بسیاری از مطالعات نگرانیهایی را ایجاد میکند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) این بررسی ها را برای کمک به شکل گیری توصیه های آینده برای استفاده از این داروها در درمان چاقی درخواست کرد.
آنالیزها سه آگونیست گیرنده GLP-1 را مورد استفاده برای مدیریت وزن ارزیابی کردند و دریافتند که هر کدام از نظر بالینی کاهش وزن قابل توجهی را در مقایسه با دارونما ایجاد کردند. با این وجود، هنوز شواهد محدود یا نامشخصی در مورد ایمنی طولانی مدت، عوارض جانبی احتمالی و چگونگی تأثیر روابط مالی بر نتایج مطالعه وجود دارد.
آگونیست های گیرنده پپتید-۱ شبه گلوکاگون (GLP-1) برای اولین بار در اواسط دهه ۲۰۰۰ برای کمک به افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ معرفی شدند. در این شرایط، به ویژه در افرادی که بیماری قلبی یا کلیوی دارند، داروها به بهبود سطح قند خون، کاهش خطر عوارض مرتبط، کمک به کاهش وزن و کاهش احتمال مرگ زودرس کمک کردند.
به تازگی، محققان آگونیست های گیرنده GLP-1 را در افراد چاق آزمایش کرده اند. این داروها با تقلید از یک هورمون طبیعی عمل می کنند که هضم را کند می کند و به افراد کمک می کند برای مدت طولانی تری احساس سیری کنند. در بریتانیا، زمانی که با رژیم غذایی کم کالری و فعالیت بدنی برای افراد چاق یا افرادی که به دلیل مشکلات مربوط به سلامتی دارای اضافه وزن هستند ترکیب شود، برای مدیریت وزن تایید شده است.
داروهای GLP-1 برای مدیریت وزن امیدوار کننده هستند
در مطالعات بررسی شده، تیرزپاتید، سماگلوتاید و لیراگلوتاید به طور مداوم منجر به کاهش وزن قابل توجهی در طی یک تا دو سال در مقایسه با دارونما شدند و به نظر می رسید که این مزایا در طول درمان مداوم باقی بماند.
- تیرزپاتید (یک بار در هفته) باعث کاهش تقریباً ۱۶ درصدی وزن بدن پس از ۱۲ تا ۱۸ ماه شد. نتایج حاصل از ۸ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (۶۳۶۱ شرکتکننده) نشان داد که این اثرات ممکن است تا ۳.۵ سال باقی بماند، اگرچه دادههای ایمنی طولانیمدت محدود است.
- سماگلوتاید (همچنین تزریق هفتگی) با کاهش وزن متوسط حدود ۱۱ درصد پس از ۲۴ تا ۶۸ هفته همراه بود. بر اساس ۱۸ کارآزمایی تصادفیسازی و کنترلشده (۲۷۹۴۹ شرکتکننده)، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد این اثر ممکن است تا دو سال باقی بماند. افراد بیشتری به کاهش وزن حداقل ۵ درصدی دست یافتند، اما این دارو باعث افزایش میزان مشکلات گوارشی خفیف تا متوسط شد.
- لیراگلوتاید (تزریق روزانه) در ۲۴ کارآزمایی (۹۹۳۷ شرکت کننده) منجر به کاهش وزن متوسط ۴-۵٪ شد و همچنان از دارونما بهتر بود. شواهد برای مزایای بیش از دو سال محدودتر بود.
در بررسیها تفاوت کمی بین داروها و دارونما در بررسی رویدادهای قلبی عروقی، مرگومیر یا کیفیت زندگی مشاهده شد. با این حال، تهوع و ناراحتی گوارشی بیشتر در افرادی که داروهای GLP-1 مصرف میکردند رخ میداد و برخی از شرکتکنندگان درمان را به دلیل این عوارض جانبی قطع کردند.
خوان فرانکو از دانشگاه هاینریش هاینه دوسلدورف آلمان می گوید: «این داروها پتانسیل کاهش وزن قابل توجهی را دارند، به ویژه در سال اول. این یک لحظه هیجان انگیز پس از دهه ها تلاش ناموفق برای یافتن درمان های موثر برای افراد مبتلا به چاقی است.
تحقیقات مستقل و دسترسی عادلانه بسیار مهم است
بیشتر مطالعاتی که در بررسیها گنجانده شدهاند توسط شرکتهایی که دارو را تولید میکنند تأمین مالی شدهاند و از نظر طراحی، تجزیه و تحلیل و گزارش توسط این شرکتها شکل گرفتهاند. این موضوع سوالاتی را در مورد تضاد منافع احتمالی ایجاد کرد و اهمیت تحقیق مستقل را برجسته کرد.
نویسندگان همچنین تأکید کردند که استفاده از این داروها باید در زمینه سلامت گستردهتر، از جمله مسائلی مانند دسترسی، مقرون به صرفه بودن و پوشش بیمه، مورد بررسی قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که نابرابریهای موجود در سلامت بدتر نمیشوند. در حالی که هزینهها بهویژه برای سماگلوتاید و تیرزپاتید یک مانع بزرگ باقی میماند، لیراگلوتاید از زمان منقضی شدن حق امتیاز آن مقرون به صرفهتر شده است. حق اختراع Semaglutide در سال ۲۰۲۶ منقضی می شود.
بیشتر کارآزماییها در کشورهای با درآمد متوسط و بالا با نمایندگی کم یا بدون نمایندگی از مناطقی مانند آفریقا، آمریکای مرکزی و آسیای جنوب شرقی انجام شد. از آنجایی که ترکیب بدن، عادات غذایی و رفتارهای سلامتی در سرتاسر جهان متفاوت است، نویسندگان بر نیاز به درک نحوه عملکرد این داروها در جمعیتهای متنوعتر تأکید کردند.
اوا مادرید، محقق ارشد دانشگاه والپارایسو در شیلی، میگوید: «ما به دادههای بیشتری در مورد اثرات طولانیمدت و سایر پیامدهای مرتبط با سلامت قلبی عروقی، بهویژه در افراد کمخطر نیاز داریم». “بازیابی وزن پس از توقف درمان ممکن است بر پایداری طولانی مدت مزایای مشاهده شده تاثیر بگذارد. از دیدگاه سلامت عمومی، مطالعات مستقل بیشتری مورد نیاز است.”
بررسی ها بر نیاز به مطالعات بلندمدت و مستقل برای هدایت تصمیمات بالینی و سیاست گذاری و تعریف بهتر نقش آگونیست های گیرنده GLP-1 در مدیریت وزن بادوام تاکید می کند.
بررسی های سفارش شده توسط سازمان بهداشت جهانی به دستورالعمل های آینده WHO در مورد استفاده از آگونیست های گیرنده GLP-1 در درمان چاقی کمک خواهد کرد.