آسم یک بیماری مزمن دستگاه تنفسی است که باعث التهاب و تنگی راه‌های هوایی می‌شود و در نتیجه تنفس فرد را دشوار می‌کند. این بیماری می‌تواند در هر سنی بروز کند، اما معمولاً در دوران کودکی آغاز می‌شود و در برخی موارد تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. آسم یک بیماری شایع اما قابل‌کنترل است و با تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، بیماران می‌توانند زندگی طبیعی داشته باشند. در این مقاله توسط تیم تحریریه مجله آزمون پزشکی نوشته شده است.
علائم آسم
علائم آسم در افراد مختلف متفاوت بوده و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. برخی از شایع‌ترین علائم عبارت‌اند از
تنگی نفس به‌ویژه در شب یا اوایل صبح
سرفه‌های مکرر که معمولاً در هنگام شب یا بعد از فعالیت‌های ورزشی شدت می‌گیرد
خس‌خس سینه (صدای سوت مانند هنگام تنفس)
احساس فشار یا سنگینی در قفسه سینه
علل و عوامل تشدیدکننده آسم
علت دقیق بروز آسم هنوز به طور کامل مشخص نیست اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد آن نقش دارند. برخی عوامل تشدیدکننده عبارت‌اند از:
آلرژی‌ها: گرده گیاهان، گرد و غبار، موی حیوانات خانگی
آلودگی هوا: دود سیگار، آلودگی صنعتی، بخارات شیمیایی
فعالیت‌های ورزشی: به‌ویژه در هوای سرد و خشک
عفونت‌های تنفسی: مانند سرماخوردگی یا آنفلوآنزا
استرس و هیجان شدید (بر اساس منبع علمی)
انواع آسم
آسم بر اساس شدت و علت محرک‌ها به چند دسته تقسیم می‌شود:
آسم آلرژیک: ناشی از تماس با آلرژن‌ها
آسم غیرآلرژیک: عوامل غیرحساسیتی مانند استرس یا تغییرات آب‌وهوا
آسم شغلی: به دلیل مواجهه مکرر با مواد شیمیایی یا گردوغبار در محیط کار
آسم ورزشی: بروز علائم پس از فعالیت‌های شدید جسمانی
روش‌های تشخیص
پزشکان برای تشخیص آسم از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله:
معاینه بالینی و بررسی سوابق پزشکی
آزمایش‌های عملکرد ریوی (اسپیرومتری) برای اندازه‌گیری جریان هوا در ریه‌ها
تست آلرژی جهت شناسایی عوامل محرک
تصویربرداری قفسه سینه برای سایر بیماری‌ها
درمان و کنترل آسم
آسم درمان قطعی ندارد، اما با استفاده از دارو و اصلاح سبک زندگی می‌توان آن را کنترل کرد:
۱. استفاده از داروها
داروهای این بیماری به دو دسته تقسیم می‌شوند:
داروهای کنترل‌کننده بلندمدت: مانند کورتیکواستروئیدهای استنشاقی برای کاهش التهاب ریه
داروهای تسکین‌دهنده سریع: مانند گشادکننده‌های برونش برای کاهش فوری علائم
۲. تغییر سبک زندگی
اجتناب از تماس با مواد آلرژی‌زا
انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده روی یا یوگا
کنترل وزن و رعایت رژیم غذایی سالم
۳. مدیریت استرس
استرس می‌تواند حملات آسمی را تشدید کند. استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن و تنفس عمیق توصیه می‌شود.
پیشگیری از حملات آسمی
نگهداری محیط خانه عاری از گردوغبار و آلودگی
استفاده از ماسک در محیط‌های آلوده
مصرف داروها طبق دستور پزشک
کنترل استرس و رعایت رژیم غذایی سالم
واکسیناسیون در برابر عفونت‌های تنفسی
جمع‌بندی
آسم یک بیماری مزمن اما قابل کنترل است که در صورت رعایت دستورات پزشکی و پیشگیری‌های لازم، فرد می‌تواند زندگی طبیعی و سالمی داشته باشد. آگاهی از عوامل محرک، پیگیری منظم پزشکی و استفاده صحیح از داروها نقش مهمی در کاهش علائم و حملات دارند.